In het kort

Er zijn verschillende categorieën op basis waarvan je als volwassene Belg kan worden. Voor sommige van die categorieën moet je aantonen dat je kennis hebt van 1 van de 3 landstalen: Nederlands, Frans, of Duits. Je moet minstens niveau A2 halen. Er zijn verschillende manieren waarop je je talenkennis kan bewijzen. 

Welke taal?

Je moet je kennis van 1 van de 3 landstalen bewijzen. Je mag vrij kiezen welke landstaal: Nederlands, Frans, of Duits. Het moet niet noodzakelijk gaan om de taal van je hoofdverblijfplaats.

Welk niveau?

Je moet minstens niveau A2 (‘basisgebruiker-tussenstap’) van het Europees Referentiekader voor Talen halen.

Dat niveau stemt overeen met module 1.2 in de centra voor volwassenenonderwijs. Onder 'Meer info' vind je een overzicht van de verschillende (deel-)certificaten van opleidingen Nederlands zoals ze gegeven worden in de centra voor basiseducatie, de centra voor volwassenonderwijs en de universitaire talencentra.

De wetgever heeft gekozen voor een 'documentair systeem'. Dat wil zeggen dat je taalkennis bewezen is zodra je één van de bewijsdocumenten die hieronder worden opgesomd, voorlegt. De rechtspraak heeft dit bevestigd. 

Het Grondwettelijk Hof besliste dat het ongrondwettig is dat er geen uitzondering is voorzien voor analfabeten die wél over de mondelinge talenkennis A2 beschikken, maar die de schriftelijke vaardigheden A2 niet kunnen verwerven. Ook niet nadat ze gepaste opleidingen gevolgd hebben. Zolang de wetgever die ongrondwettigheid niet heeft rechtgezet, moeten rechters, eventueel met de bijstand van een deskundige (dat zijn de Ligo’s), bepalen of de vreemdeling het schriftelijke niveau A2 kan behalen. Ligo, de centra voor basiseducatie, kan op vraag en na onderzoek of de betrokkene in staat is om schriftelijk het niveau A2 te halen, een attest afleveren. Ook ex-cursisten kunnen hiervoor naar hun voormalig Ligo centrum gaan. Dat attest in combinatie met een bewijs van het niveau A2 mondeling moet volstaan als bewijs van talenkennis voor analfabeten. 

Welk bewijs?

Je kan je taalkennis op verschillende manieren bewijzen. Je mag vrij kiezen welk van onderstaande bewijsmiddelen je voorlegt.

Het diploma of getuigschrift moet aan de volgende voorwaarden voldoen:

  • Het moet uitgereikt zijn door een onderwijsinstelling die opgericht, erkend of gesubsidieerd is door een Gemeenschap of door de Koninklijke Militaire School.
  • Het moet behaald zijn in 1 van de 3 landstalen.
  • Het moet minstens van het niveau van het hoger secundair onderwijs zijn.

Het diploma of getuigschrift moet aan de volgende voorwaarden voldoen:

  • Het moet erkend zijn als gelijkwaardig door de bevoegde Gemeenschap
  • Het moet minstens van het niveau van het hoger secundair onderwijs zijn
  • Het moet betrekking hebben op kennis van 1 van de 3 landstalen (minimum niveau A2)

De beroepsopleiding moet erkend zijn door een bevoegde overheid. De beroepsopleiding moet minimaal 400 uur duren. Volgens rechtspraak mag je verschillende beroepsopleidingen samentellen om aan 400 uur te geraken (hof van beroep Gent, 29 oktober 2018).

Bij de gewestelijke diensten voor beroepsopleiding (VDAB, FOREM, Bruxelles Formation, Arbeitsambt) kan je navragen of een beroepsopleiding al dan niet erkend is.

Heb je met succes een inburgeringstraject, onthaaltraject, of integratieparcours gevolgd? Dan kan dat gelden als bewijs van je taalkennis. Het zijn de gemeenschappen die inburgering organiseren. Het Vlaamse inburgeringsdecreet spreekt van een ‘inburgeringstraject’.

Welke documenten uit het Vlaamse inburgeringsdecreet worden aanvaard?

  • Het inburgeringsattest. Elk inburgeringsattest, ongeacht wanneer het werd afgeleverd en wat er op staat, is een bewijs van het met succes gevolgd hebben van het inburgeringstraject.   

    Opgelet! Sinds juni 2019 worden de verschillende onderdelen van het inburgeringstraject niet meer benoemd op het inburgeringsattest. Dat levert in de praktijk vaak problemen op. Hoe dan ook wordt een inburgeringsattest pas afgeleverd als de inburgeraar alle op hem toepasselijke voorwaarden vervuld heeft. In het KB van 14 januari 2013 wordt ‘het met succes gevolgd hebben van een inburgeringstraject, een onthaaltraject of een integratieparcours’ zonder verdere specificaties opgesomd als bewijsmiddel voor talenkennis van het niveau A2. Toch vragen de parketten in de praktijk meestal een expliciet, ander, bewijs van niveau A2. Voldoet dan niet elk inburgeringsattest aan de definitie van het KB, namelijk 'het bewijs van het met succes gevolgd hebben van een inburgeringstraject', ongeacht wat er op het inburgeringsattest vermeld staat? Volgens de minister van justitie alvast wel (zie parlementaire vraag dd. 3/2/2021, p. 32 e.v.). De rechtspraak is momenteel verdeeld. 

  • Het is niet duidelijk of het bewijs van regelmatige deelname volstaat als bewijs van het met succes gevolgd hebben van een inburgeringstraject. Het bewijs van regelmatige deelname aan inburgering toont aan dat aan de voorwaarden van de Vlaamse regelgeving op inburgering werd voldaan. Er is geen algemene richtlijn welke attesten aanvaard worden voor de nationaliteitsverklaring. Bekijk hoe hierover beslist wordt op onze webpagina 'hoe verloopt de procedure?'. 
  • Het is niet duidelijk of het attest maatschappelijke oriëntatie, dat overigens geen officieel attest is, volstaat. Maatschappelijke oriëntatie is immers maar één onderdeel van het inburgeringstraject en voldoet dus niet aan de definitie 'het met succes gevolgd hebben van het inburgeringstraject'. In de praktijk wordt dit attest meestal niet aanvaard als bewijs van taalkennis. 
  • Volgens het openbaar ministerie wordt de 'verklaring van geleverde inspanningen tot het behalen van een inburgeringsattest' aanvaard als bewijs van maatschappelijke integratie, maar niet als bewijs van taalkennis.  

Onder 'Meer info' vind je een overzicht van de modellen van inburgeringsattesten, attesten EVC (eerder/elders verworven competenties), bewijzen regelmatige deelname en verklaring van geleverde inspanningen tot het behalen van een inburgeringsattest, zoals ze werden afgeleverd sinds de start van de Vlaamse inburgering in 2004 tot vandaag. Het Agentschap Binnenlands bestuur (ABB) bevestigde dat zodra een attest werd of wordt afgeleverd, dat wil zeggen dat aan de op dat moment geldende voorwaarden is voldaan.

Er is geen algemene richtlijn over welke attesten aanvaard worden. Bekijk hoe hierover beslist wordt op onze webpagina 'hoe verloopt de procedure?'. 

Als bewijs van taalkennis kan je documenten voorleggen die aantonen dat je 5 jaar onafgebroken gewerkt hebt. Ook deeltijdse arbeid telt mee. Volgens het KB van 14 januari 2013 moet het gaan om de 5 jaar voorafgaand aan je aanvraag.

Het gaat om de volgende documenten:

  • als werknemer in de privésector: individuele rekeningen afgeleverd door de werkgever
  • als werknemer bij de overheid: een attest van de bevoegde dienst van de overheid
  • als ambtenaar: bewijs van definitieve benoeming én een attest van de bevoegde dienst van de overheid
  • als zelfstandige: bewijs van aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds én het bewijs van betaling van de sociale kwartaalbetalingen gedurende 5 onafgebroken jaren

Het moet gaan om een attest van een instelling die opgericht, erkend of gesubsidieerd is door een Gemeenschap. Bijvoorbeeld: de centra voor volwassenenonderwijs, onderwijs sociale promotie, hoger onderwijs met oog op toegang eerste cyclus, de universitaire talencentra.

Uit het attest moet blijken dat je minimum niveau A2 hebt.

Onder 'Meer info' vind je een overzicht van de verschillende (deel-)certificaten Nederlands zoals afgeleverd door de centra voor basiseducatie, de centra voor volwassenenonderwijs en de universitaire talencentra. De groen gemarkeerde vakjes tonen aan welke bewijzen voldoende zijn om niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen aan te tonen.

Het moet gaan om een taalcertificaat, afgegeven door SELOR, die je kennis van 1 van de 3e landstalen bewijst. Uit het attest moet blijken dat je minimum niveau A2 hebt. 

Opgelet! SELOR organiseert geen taaltesten van het niveau A2, enkel van een hoger niveau.

Het moet gaan om een attest afgegeven door de gewestelijke diensten voor beroepsopleiding en arbeidsbemiddeling (VDAB, Bruxelles Formation, Actiris, FOREM, Arbeitsambt).

Uit het attes moet blijken dat je minimum niveau A2 hebt.

Als je een bewijs van maatschappelijke integratie moet voorleggen, geldt dat ook als bewijs van je taalkennis. Je moet in dat geval niet nog een ander bewijs van taalkennis voorleggen. Dat staat in de omzendbrief van 8 maart 2013 en in het verslag aan de koning bij het koninklijk besluit van 14 januari 2013.

Opgelet! Als je een bewijs van inburgering gebruikt als bewijs van maatschappelijke integratie waarop niet expliciet niveau A2 vermeld staat, vragen de parketten in de praktijk meestal nog een ander bewijs van niveau A2. In het KB van 14 januari 2013 wordt ‘het met succes gevolgd hebben van een inburgeringstraject, een onthaaltraject of een integratieparcours’ nochtans zonder verdere specificaties opgesomd als bewijsmiddel voor taalkennis van niveau A2. Er is geen algemene richtlijn over welke attesten aanvaard worden. Bekijk hoe hierover beslist wordt op onze webpagina 'hoe verloopt de procedure?'. De rechtspraak is momenteel verdeeld.

Geen bijkomende test

Als je één van bovenstaande documenten kan voorleggen, dan volstaat dat om je talenkennis te bewijzen. Het mag niet bijkomend getest worden in een gesprek. De wetgever koos immers voor een documentair systeem: zodra één van de mogelijke bewijzen van talenkennis voorligt, is je talenkennis bewezen. Dat bevestigde het hof van beroep van Gent in een arrest van 24 december 2015