Willekeurig geweld in Afghanistan gedaald na machtsovername taliban: persoonlijke omstandigheden aantonen nodig voor asiel
Het willekeurig geweld in Afghanistan is aanzienlijk gedaald sinds de machtsovername van de taliban. Er zijn geen ernstige redenen om aan te nemen dat een burger die naar Afghanistan terugkeert een reëel risico loopt om te worden onderworpen aan een ernstige bedreiging van zijn leven of persoon. Om in aanmerking te komen voor subsidiaire bescherming moeten verzoekers aantonen hoe hun persoonlijke omstandigheden het risico om het slachtoffer te worden van willekeurig geweld verhogen. Dit oordeelde de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) in twee arresten op 13 oktober 2022.
Arrest ‘Elgafaji’ HvJ
Artikel 48/4, §2, c) van de Verblijfswet (Vw) stelt dat om subsidiaire bescherming te krijgen, er sprake moet zijn van een ernstige bedreiging van het leven of de persoon van de verzoeker als gevolg van willekeurig geweld in het kader van een internationaal of binnenlands gewapend conflict. De RvV verwijst hierbij naar het arrest ‘Elgafaji’ van het Hof van Justitie (HvJ arrest nr. C-465/07 van 17 februari 2009), waarin een onderscheid wordt gemaakt tussen twee situaties:
- De situatie waarin een verzoeker bij terugkeer naar zijn land van herkomst, gewoonweg door zijn aanwezigheid, een reëel risico loopt om het slachtoffer te worden van willekeurig geweld.
- De situatie waarbij de eventuele persoonlijke omstandigheden van een verzoeker het risico om het slachtoffer te worden van willekeurig geweld verhogen. Hoe meer een verzoeker die persoonlijke omstandigheden kan aantonen, hoe lager de mate van willekeurig geweld moet zijn om subsidiaire bescherming te bekomen.
Beschikbare landeninformatie
De RvV stelt dat de machtsovername door de taliban een effect heeft op de mogelijkheid om verslag uit te brengen over de veiligheidssituatie in Afghanistan. Tegelijkertijd oordeelt de RvV dat er voldoende informatie beschikbaar is om het risico voor een burger om het slachtoffer te worden van willekeurig geweld te kunnen beoordelen. De RvV benadrukt dat er bij de beoordeling van de veiligheidssituatie rekening moet worden gehouden met volgende elementen:
- De aanwezigheid van actoren van geweld
- De aard van de gebruikte methodes en tactieken
- De frequentie van de veiligheidsincidenten
- De mate waarin het geweld geografisch verspreid is
- Het aantal burgerslachtoffers
- De mate waarin burgers als gevolg van het gewapend conflict de provincie ontvluchten
- De verdere impact van het geweld
De veiligheidssituatie in Afghanistan is sinds augustus 2021 fundamenteel gewijzigd. Sinds het einde van de strijd tussen de vroegere overheid en de taliban is het geweld aanzienlijk gedaald en zijn er veel minder burgerslachtoffers. De voormalige overheid, haar overheidsdiensten en de buitenlandse troepen zijn niet langer aanwezig in het land, waardoor enkele van de belangrijkste actoren uit het conflict zijn verdwenen. De RvV beklemtoont dat er regionale verschillen zijn, maar dan nog is de mate van het willekeurig geweld niet zo hoog dat een burger die terugkeert naar Afghanistan, alleen door zijn aanwezigheid, een reëel risico loopt voor zijn leven of persoon. Verzoekers moeten ook aantonen hoe hun persoonlijke omstandigheden het risico om het slachtoffer te worden van willekeurig geweld verhogen.