Nieuwe richtlijnen UNHCR over asielzoekers uit Afghanistan
UNHCR heeft op 19 april 2016 nieuwe richtlijnen uitgevaardigd over hoe asielaanvragen van Afghaanse asielzoekers best beoordeeld kunnen worden. Dit document vervangt de eerder opgestelde richtlijnen over Afghanistan van 6 augustus 2013. Deze richtlijnen geven aan hoe de criteria van het Vluchtelingenverdrag best geïnterpreteerd moeten worden op basis van een analyse van de actuele sociale, politieke, economische en humanitaire situatie in Afghanistan.
We geven hierna een kort overzicht van de belangrijkste nieuwigheden.
Algemene veiligheidssituatie
De burgeroorlog in Afghanistan blijft anno 2015 verder aanhouden. De opkomst van gewapende actoren zoals IS en de vernieuwde opkomst van Al Qaeda, heeft de veiligheidssituatie verder gedestabiliseerd. Conflict gerelateerd geweld en schendingen van de mensenrechten blijven de dagelijkse realiteit uitmaken. Zo is er sinds de terugtrekking van de internationale troepen eind 2014, een stijging opgemeten van het aantal buitengerechtelijke executies, zelfmoordaanslagen, ontvoeringen, strategische intimidaties en onderdrukking van de plattelandsgebieden door anti-overheidsgroepen. In 2015 werden 22.634 veiligheidsincidenten gerapporteerd, wat een toename van 3 procent ten opzichte van 2014 en het op-een-na-hoogste aantal sinds 2001 vertegenwoordigt. Vooral in het noorden van het land neemt dit aandeel enorm toe.
Asielzoekers die afkomstig zijn uit gebieden waar een actief conflict woedt tussen pro-overheidsgroepen en anti-overheidsgroepen of gebieden die onder de controle vallen van de anti-overheidsgroepen hebben, afhankelijk van de individuele omstandigheden, internationale bescherming nodig. UNHCR bepaalt daarbij niet over welke gebieden het gaat.
Burgerslachtoffers
In het jaar 2015 viel het hoogste aantal burgerslachtoffers sinds UNAMA in 2009 begon te registreren, namelijk 3.545 burgerdoden en 7.457 burgergewonden. Deze stijging zet zich in het eerste kwartaal van 2016 door.
Intern vluchtalternatief
UNHCR herhaalt dat een eventueel vluchtalternatief veilig, wettelijk en praktisch toegankelijk moet zijn. Specifiek voor Afghanistan moet bij het identificeren van het intern vluchtalternatief rekening gehouden worden met de veranderlijkheid van het gewapend conflict. Wat betreft de toegankelijkheid moet rekening gehouden worden met het groot aantal geïmproviseerde explosieven en landmijnen. Tenslotte bepaalt UNHCR dat geen intern vluchtalternatief voorhanden kan zijn in de gebieden waar een actief conflict woedt tussen pro-overheidsgroepen en anti-overheidsgroepen of gebieden die onder de controle vallen van de anti-overheidsgroepen.
Risicoprofielen
In de richtlijnen wordt zeer uitgebreid ingegaan op specifiek kwetsbare profielen. Bepaalde personen of groepen hebben immers, afhankelijk van hun persoonlijke situatie, nood aan internationale bescherming en lopen een verhoogd risico op vervolging gezien de huidige context in Afghanistan, gekenmerkt door gewapend conflict en aanhoudende schendingen van de mensenrechten. Speciale aandacht gaat daarbij naar enkele nieuwe categorieën die niet vermeld werden in de richtlijnen van 2013. Het gaat daarbij om mensen die als verwesterd worden aanzien, personen met een verstandelijke handicap, personen met psychische problemen, kinderen van wie de ouders het doelwit zijn van het leger of anti-regeringsgroepen en mannen van wie aangenomen wordt dat zij de sociale normen overtreden zoals vb. bij beschuldiging van overspel en seksuele relaties buiten het huwelijk. In de richtlijnen van 2013 ging het enkel nog om vrouwen die niet in overeenstemming handelden met de sociale normen.
Uitsluitingsgronden
Net als in 2013, bevatten de richtlijnen een lijst van gewapende groeperingen, milities, veiligheidsdiensten en criminele netwerken die in overweging moeten genomen worden wanneer de vraag naar de toepassing van een uitsluitingsgrond zich stelt.