Brussel: tweetalig inburgeringstraject vanaf 1 januari 2024

Gepubliceerd op

Een nieuwe ordonnantie van 20 juli 2023 vervangt de ordonnantie van 11 mei 2017 die bepaalde nieuwkomers in het Brussel Hoofstedelijk Gewest (Brussel) verplicht tot het volgen van een inburgeringstraject. Nieuw is dat deze ordonnantie een tweetalig inburgeringstraject in Brussel in het leven roept en dat ze ook bepaalt welke vreemdelingen vrijwillig het traject mogen volgen. Brusselse inburgeraars kunnen kiezen voor een Vlaams inburgeringstraject bij Bon (AgII) of voor het Brussels traject bij een BAPA (bureau d'accueil pour primo-arrivants, erkend door de GGC) waar zij voortaan de keuze hebben tussen een Nederlandstalig of Franstalig traject.

Het bijhorend uitvoeringsbesluit van 18 januari 2024 werd gepubliceerd op 26 januari 2024 en bepaalt dat deze regelgeving met terugwerkende kracht op 1 januari 2024 in werking is getreden.

Brusselse doelgroep van inburgering is uitgebreid

De ordonnantie van 20 juli 2023 omschrijft de verplichte ‘nieuwkomers’ op dezelfde manier als zij al omschreven werden in de ordonnantie van 11 mei 2017 die nu vervangen wordt. Daarnaast wordt er een nieuwe doelgroep omschreven die vrijwillig het inburgeringstraject mag volgen bij een BAPA. Zij worden ‘buitenlandse personen’ genoemd. De verplichte nieuwkomers en de vrijwillige ‘buitenlandse personen’ worden ‘begunstigden’ van het Brusselse inburgeringstraject genoemd.

  • verplichte nieuwkomer in Brussel is:

    • De meerderjarige vreemdeling
    • jonger dan 65 jaar
    • die minder dan 3 jaar wettig in België verblijft
    • en die voor het eerst met een verblijfstitel van meer dan 3 maanden in het vreemdelingenregister van een Brusselse gemeente wordt ingeschreven
    • en die niet vrijgesteld is van de verplichting tot inburgering.

Er bestaan een heel aantal vrijstellingen op deze verplichting, bijvoorbeeld: het hebben van een EU-nationaliteit of een diploma hebben behaald in België. Alle vrijstellingen kan je terugvinden in onze brochure ‘Verplichte inburgering in Brussel: Wie is waartoe verplicht? Volgens het Brussels inburgeringsbeleid’.

  • vrijwillige buitenlandse personen voor het Brussels traject zijn:

    • De buitenlandse meerderjarige persoon
    • die wettig in België verblijft
    • die ingeschreven is in het vreemdelingen- of bevolkingsregister van een Brusselse gemeente
    • die een verblijfstitel van meer dan 3 maanden heeft
    • en die niet verplicht is tot inburgering op basis van deze ordonnantie.

De verplichte nieuwkomers hebben voorrang op de ‘buitenlandse personen’ voor het inburgeringstraject. De ‘buitenlandse personen’ hebben recht op een inburgeringstraject als zij nog geen gelijkaardig traject hebben gevolgd.

Ter vergelijking: doelgroep Vlaams traject in Brussel

De Brusselse doelgroep zoals hierboven omschreven heeft de keuze tussen een Brussels traject bij een BAPA, of een Vlaams traject bij Bon (AgII) als hij ook tot de Vlaamse doelgroep in Brussel behoort.

De doelgroep van het Vlaams inburgeringstraject van Bon (AgII) in Brussel is al jarenlang breder dan verplichte nieuwkomers en richt zich ook op rechthebbende nieuwkomers en oudkomers:

    • vreemdelingen en in het buitenland geboren Belgen met minstens één in het buitenland geboren ouder,
    • ouder dan 18 of voldaan hebben aan de deeltijdse leerplicht of aanvullend aan de leerplicht baat hebben bij een inburgeringsttraject
    • ingeschreven in het rijksregister in een (Vlaamse of) Brusselse gemeente
    • met wettig verblijf
    • en niet uitgesloten: enkel ingeschreven als 'verzoeker om internationale bescherming', of met een 'verblijf met tijdelijk doel' (met een reden van verblijf die niet langer dan 1 jaar kan duren, ook na verlengingen)

Bon biedt het Vlaams traject in Brussel gratis aan. Dat is een begeleid traject naar integratie met:

  • een vormingspakket maatschappelijke oriëntatie,
  • een vormingspakket Nederlands als tweede taal (NT2),
  • een inschrijving bij de VDAB of Actiris,
  • en een participatie- en netwerktraject in een Nederlandstalige context (vrijwillig),
  • en dit alles ondersteund door trajectbegeleiding op maat in functie van professionele, educatieve en sociale participatie.

Brussels inburgeringstraject

Het inburgeringstraject, dat door de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) georganiseerd wordt en gratis is, heeft als doel om de begunstigden van het inburgeringstraject, de nieuwkomers en de buitenlandse personen, te begeleiden door middel van een aangepast en geïndividualiseerd begeleidings- en opleidingsprogramma.

Het inburgeringstraject bestaat ten minste uit:

  • Een onthaaltraject waarbij een sociale balans in verband met huisvesting, inkomen, gezondheidszorg, socio-professionele inschakeling, kinderopvang en onderwijs en een taalbalans wordt opgesteld, en waarbij er informatie wordt gegeven over de rechten en plichten die gelden voor alle inwoners van Brussel
  • Nederlandse of Franse taallessen, afhankelijk van de taalbehoefte van de inburgeraar
  • Een opleiding over burgerschap, met basisinformatie over de werking van de overheidsinstellingen en de democratische kernwaarden
  • Geïndividualiseerde begeleiding gedurende het hele traject.

‘Inrichters’ van het inburgeringstraject

Het Verenigd College (VC) van de GGC erkent de inrichters van het inburgeringstraject. Het VC kan ook de trajecten erkennen die door een andere bevoegde overheid worden georganiseerd en die gelijkwaardig zijn aan het traject dat in deze ordonnantie bedoeld wordt. Daarnaast erkent de ordonnantie ook een 'gelijkaardig traject' dat door een andere bevoegde overheid in Brussel wordt aangeboden. Het inburgeringstraject van de Vlaamse Gemeenschap dat door Bon (AgII) wordt aangeboden, is zo'n 'gelijkaardig traject'.

Het VC kan daarnaast ook verschillende modules, lessen, opleidingen en begeleidingen die samen een gelijkwaardig traject vormen, als gelijkwaardig erkennen aan dit inburgeringstraject.

Het is de Brusselse gemeente die de nieuwkomer informeert over zijn verplichting tot inburgering. De Brusselse gemeente legt uit aan de nieuwkomer dat er verschillende inrichters zijn van het inburgeringstraject, en dat hij vrij kan kiezen bij welke inrichter hij het inburgeringstraject zal volgen.

Wat houdt de inburgeringsplicht in?

Elke nieuwkomer zoals benoemd in de definitie hierboven is verplicht om het inburgeringstraject te volgen. Binnen 6 maanden na zijn inschrijving in het vreemdelingenregister moet de nieuwkomer zich aanmelden bij een trajectinrichter en een inburgeringscontract tekenen. De nieuwkomer moet het bewijs van deze aanmelding aan de gemeente voorgeleggen.

Als het inburgeringstraject gevolgd werd, moet de erkende inrichter de GGC daarvan op de hoogte brengen, zodat die een attest kan afleveren aan de inburgeraar. De inburgeraar moet dat attest binnen de 18 maanden na aanmelding aan de gemeente bezorgen. De gemeente volgt op of de termijnen gerespecteerd worden. Als dat niet het geval is, geeft de gemeente die informatie door aan de GGC. Deze kan dan een administratieve sanctie opleggen.

In tegenstelling tot de inburgeringsplicht in Vlaanderen op basis van het Vlaams inburgeringsdecreet, verplicht de Brusselse ordonnantie niet om te slagen voor de doelstellingen van het inburgeringstraject. Verplichte nieuwkomers in Brussel zijn alleen verplicht om het inburgeringstraject te volgen binnen de 18 maanden.

Taaleis voor niet- en anders-alfabetiseerden verstrengd

Artikel 21 van het besluit van 18 januari 2024 verhoogt de taalvereiste voor analfabete en anders-gealfabetiseerde nieuwkomers: tot nu toe moesten zij alleen het niveau A1 ERK (Europees referentiekader voor moderne talen) mondeling volgen.

  • Niet-gealfabetiseerd verplichte nieuwkomers moeten voortaan taalonderwijs volgen tot niveau A2 mondeling: 'In het geval van een begunstigde die de basistalen en basiskennis die overeenstemmen met het getuigschrift van basisonderwijs in geen enkele taal beheerst, dient de aangeboden opleiding enkel voor de mondelinge vaardigheden de mogelijkheid te bieden het niveau A2 van het ERK te bereiken'.
  • Voor anders-gealfabetiseerde nieuwkomers is geen uitzondering meer voorzien. Zij zullen dus taalonderwijs tot niveau A2 ERK moeten volgen zowel mondeling als schriftelijk.

Artikel 85 van het besluit stelt dat 'begunstigden die zich hebben ingeschreven bij een erkende inrichter vóór de inwerkingtreding van dit besluit enkel de ERK-niveaus moeten behalen die voorzien waren in de regelgeving die van toepassing was op het moment van hun inschrijving.' Inburgeraars die vanaf 1-1-2024 een inburgeringscontract ondertekenen zullen dus aan de strengere taaleis moeten voldoen ook als ze voor die datum al verplicht nieuwkomer zouden zijn geworden.

Meer info